We report on a 69-year-old woman who demonstrated native coronary artery and grafted vessel spasm following on-pump coronary artery bypass grafting (CABG). Despite intraaortic balloon pump (IABP) insertion, electrocardiogram (ECG) abnormalities did not disappear. Emergency coronary angiography (CAG) was performed. The patient was successfully treated with systemic and intracoronary injection of vasodilator agents. ECG changes disappeared, with normalized and stable hemodynamic function. Intraaortic balloon pump was maintained for 48 h. The patient was discharged in good clinical condition. Coronary artery spasm (CAS) may result in life-threatening arrhythmias, circulatory collapse or death. The etiology of CAS is multifactorial and includes heart manipulation, exogenous vasoconstrictors, stress-related catecholamine release, hypoxia and oxidative stress. Postoperative CAS is most commonly manifested by ST-segment elevation and circulatory collapse without specific causes. The gold standard for revealing CAS is CAG. Infusion of vasodilators combined with IABP is adequate in most instances, but extracorporeal membrane oxygenation has been necessary for more extensive or resistant coronary spasm.
W pracy przedstawiono przypadek 69-letniej kobiety, u której po zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego w krążeniu pozaustrojowym wystąpił spazm tętnic wieńcowych i pomostów naczyniowych. Pomimo zastosowania kontrapulsacji wewnątrzaortalnej, nieprawidłowości w zapisie elektrokardiograficznym (EKG) nadal się utrzymywały. Natychmiast wykonano koronarografię. Pacjentka była skutecznie leczona ogólnoustrojową oraz dowieńcową podażą leków naczyniorozszerzających. Zmiany w EKG zniknęły, a stan hemodynamiczny pacjentki się ustabilizował. Kontrapulsację wewnątrzaortalną utrzymywano przez 48 godzin. Pacjentka została wypisana z oddziału w stanie dobrym. Spazm naczyń wieńcowych może skutkować zagrażającymi życiu zaburzeniami rytmu, zapaścią krążeniową, a nawet zgonem. Do czynników, które mogą go wywołać, należą: manipulacja przy sercu, egzogenne wazokonstryktory, wyrzut katecholamin, hipoksja i stres oksydacyjny. Pierwszym objawem jest najczęściej uniesienie odcinków ST w EKG oraz dekompensacja hemodynamiczna bez uchwytnych przyczyn. Złotym standardem diagnostycznym jest koronarografia. Podanie leków naczyniorozszerzających w połączeniu z kontrapulsacją wewnątrzaortalną jest na ogół postępowaniem wystarczającym. W bardziej opornych na leczenie przypadkach niezbędne może okazać się zastosowanie pozaustrojowej oksygenacji krwi.
Keywords: coronary angiogram; coronary artery bypass grafting; coronary artery spasm; on-pump cardiac surgery.